Osoby głuche w Polsce
Liczba osób z poważnym uszczerbkiem słuchu w Polsce oscyluje wokół pół miliona a na świecie sięga blisko siedemdziesięciu milionów. [1] Problem niedosłuchu dotyczy blisko sześciu milionów osób, z czego aż 80% z nich, z różnych powodów, nie nosi aparatu słuchowego. [2] Oznacza to, że ludzi z tym problemem jest dużo więcej niż mogłoby nam się wydawać. Z człowiekiem głuchym lub niedosłyszącym możemy spotkać się w każdym miejscu i w każdej sytuacji. Jest to powód, dla którego warto dowiedzieć się, jak zachowywać się w ich towarzystwie, by nie czuli się dyskryminowani.
Najpierw należy zaznaczyć fakt, że nie powinniśmy wobec osób niesłyszących używać określenia “głuchoniemy”. [4] Obecnie jest ono traktowane wręcz jako obraźliwe. Oznaczałoby ono w końcu, że głusi są niemi. Nie jest to prawdą, gdyż posługują się językiem migowym. [4] Ważne jest, aby nauczyć się zacierać granice. W końcu są to dokładnie tacy sami ludzie jak my, jedyną różnicą jest język, którym się posługują.
Czym jest język migowy?
Jak sama nazwa wskazuje, jest to język, którym posługują się osoby głuche. Jego charakter jest wizualno-przestrzenny. [4] Mogą się nim posługiwać też jednostki, które mimo tego, że słyszą, z jakiegoś powodu nie nauczyły posługiwać się językiem mówionym. Uważa się, że na świecie funkcjonuje od 200 nawet do 300 języków migowych. [3] Opierają się one na wykonywaniu ściśle określonych gestów, którym towarzyszy odpowiednia mimika, angażują także ruchy głowy oraz tułowia. [3] W każdym z języków wyróżnić można od 5 do 15 tysięcy znaków. [3] Fakt ten wskazuje na ogromną różnorodność. Na podkreślenie zasługuje również to, że polski język migowy oraz język mówiony znacznie się od siebie różnią. Charakteryzują się one inną składnią.
Przychodzi głuchy pacjent do apteki…
Dla osoby, która nigdy wcześniej nie miała styczności z głuchym, może to być sytuacja stresogenna. W idealnym świecie w aptece mógłby znajdować się lektor języka migowego, ale bądźmy szczerzy, obecnie jest to wręcz niemożliwe. Jak więc odpowiednio się przygotować?
Przede wszystkim w podejściu do takiego pacjenta najważniejszy jest spokój. Także powinna nas cechować otwartość oraz chęć porozumienia się. Pierwszym krokiem będzie skupienie się na sposobie mówienia, zwróć uwagę, aby był wolny i wyraźny. [3] Duża część osób głuchych potrafi czytać z ruchu warg. Istnieje więc spora szansa na to, że nas zrozumieją. To już połowa sukcesu.
Warto także zaopatrzyć się w kartkę i długopis. Umożliwi to pacjentowi zadanie ewentualnych pytań, a nam ułatwi komunikację. Na pomoc przychodzi również technologia. Istnieją bowiem serwisy, które oferują pomoc tłumacza PJM na żądanie. [2] Warto jednak nauczyć się kilku podstawowych zwrotów takich jak: “dzień dobry”, “dziękuję”, “do widzenia”, “przepraszam”, “miłego dnia”, “do zobaczenia”. Jest to naprawdę mała rzecz, ale może sprawić, że pacjent podejdzie do nas przyjaźniej i co więcej, poczuje się doceniony. Na pewno taka apteka także zapadnie mu w pamięć i chętnie do niej wróci.
Język migowy – atut na rynku pracy.
Jako przedstawiciele zawodu medycznego, warto, żebyśmy mogli pomóc pacjentom, niezależnie od ich ograniczeń. Opanowanie całego PJM jest oczywiście bardzo czasochłonne i nie każdy ma na to ochotę, co jest zrozumiałe. Warto jednak znać podstawowe zwroty. Głównie dlatego, że ludzie głusi są wśród nas. “Miganie”, bo tak nazywa się sposób porozumiewania się głuchych, jest też dobrą opcją na pokonanie nieśmiałości i wyjście poza swoją strefę komfortu. Być może, gdy spróbujesz nauczyć się kilku gestów odkryjesz, że to twój konik i stanie się to Twoim nowym hobby! Dodatkowo warto podkreślić, że znajomość języka migowego, nawet na poziomie podstawowym, jest dużą zaletą na rynku pracy. [4] Jest to umiejętność na tyle rzadka, że może zwrócić uwagę pracodawcy i otworzyć nam furtkę do kolejnego etapu rekrutacji, a nawet do rozpoczęcia wartościowej kariery.
Jak zacząć?
W dobie internetu sprawa jest dużo łatwiejsza niż była jeszcze kilkanaście lat temu. Istnieje bardzo dużo stron internetowych, które chociażby za pomocą krótkich filmików, przedstawiają sposoby migania. Nauka języka migowego różni się jednak od nauki innych języków obcych. Trudno mówić tu o zapamiętywaniu “słówek”. W końcu migi, tak jak wyżej wspomniano, to nie tylko gesty, ale i mimika oraz ruch ciała. [4] Z tego powodu warto skorzystać z kursu. Da on nam pewność, że uczymy się tego języka właściwie.
Jeśli jednak nie mamy ochoty zdecydować się na takie szkolenie lub po prostu chcemy nauczyć się tylko kilku podstawowych zwrotów, warto skorzystać ze strony spreadthesign.com. Jej administratorem jest organizacja non-profit – Europejskie Centrum Języka Migowego. Znajduje się na niej ok. 500 000 sugestii dotyczących znaków z różnych języków migowych, a projekt wciąż trwa. Wystarczy w wyszukiwarce wpisać słowo w języku angielskim, a następnie ukaże się animacja z osobą, która pokazuje sposób migania.
Nauka podstawowych zwrotów w języku migowym sprawi, że nie tylko poszerzysz swoje umiejętności zawodowe czy nauczysz się większej ekspresji komunikacyjnej, ale przede wszystkim pozwoli zwiększyć twoją strefę komfortu i, co ważniejsze, osoby głuchej.
Aleksandra Sumera
Źródła:
[1] Dąbrowska, “Międzynarodowy Dzień Głuchych i Języka Migowego”, niepelnosprawni.gov.pl, 2020, [Dostęp: 14.02.2022]. https://niepelnosprawni.gov.pl/a,1098,miedzynarodowy-dzien-gluchych-i-jezyka-migowego
[2]Chudziński, “Apteka bez barier”, mgrfarm.pl, 2019, [Dostęp: 15.02.2022]. https://mgr.farm/opinie/apteka-bez-barier/
[3] Jaśkiewicz, “Język migowy czyli sztuka migania” 2019, [Dostęp: 15.02.2022]. https://gemini.pl/poradnik/zdrowie/jezyk-migowy-czyli-sztuka-migania/
[4] Kapturkiewicz, “Język migowy jako atut na rynku pracy”, 2020, [Dostęp: 19.02.2022]. https://gazeta.sgh.waw.pl/meritum/jezyk-migowy-jako-atut-na-rynku-pracy