Spadek liczby aptek w Polsce, nowy System Monitorowania Zagrożeń, coroczny raport EMA… Co jeszcze wydarzyło się w maju? Zapraszamy do przeczytania najnowszego przeglądu branżowego.
Według najnowszych danych przedstawionych przez Główny Urząd Statystyczny, pod koniec 2022 roku liczba aptek prowadzących działalność w Polsce wynosiła 11,7 tys., czyli o 1,8% mniej w stosunku do roku poprzedniego. Punktów aptecznych było 1,1 tys. (spadek o 2,4% w stosunku do roku poprzedniego), zaś liczba aptek zakładowych pozostała na poziomie 24 placówek. Wzrósł natomiast stosunek liczby osób przypadających na jedną aptekę lub punkt apteczny i wynosi obecnie średnio 2956. Dodatkowo odnotowano, że w aptekach ogólnodostępnych, zakładowych czy punktach aptecznych pracowało 63,2 tys. osób, w tym 25,8 tys. magistrów farmacji i 32,0 tys. techników farmaceutycznych. Wśród pracowników kobiety nadal stanowią większość, czyli 83,3% pracujących magistrów i 94,6% pracujących techników farmaceutycznych.1
Nowoczesne urządzenie do stałego monitorowania glikemii typu flash FGM – FreeStyle Libre zostało na początku tego roku objęte refundacją. Tego typu urządzenie dostępne jest jedynie przez internet, co stanowi przeszkodę dla osób starszych lub niemających dostępu do technologii. Wielu pacjentów ma również trudności z zamówieniem bądź z nauką korzystania z urządzenia. W związku z licznymi skargami i zażaleniami grupa pacjentów poparta przez lekarzy i pielęgniarki wystosowała list do wiceministra zdrowia Macieja Miłkowskiego w celu umożliwienia dostępności do urządzeń w aptekach, ponieważ tylko ministerstwo jest w stanie wpłynąć na jego dystrybucję. W liście wskazano przykład Francji, gdzie przy wsparciu ministerstwa pacjenci są w stanie nabyć FGM w aptekach.2
Trybunał Konstytucyjny (TK) opublikował orzeczenie dotyczące skargi, złożonej przez matkę dziecka urodzonego w 2013 r., w sprawie obowiązku poddawania się szczepieniom ochronnym. Kobieta nie wyraziła zgody na szczepienie swojego dziecka, w związku z czym została ukarana grzywną. Wniosła skargę do TK, gdyż jak twierdzi, to „narusza prawo do prywatności”. Według niej Program Szczepień Ochronnych stanowi prawo wewnętrzne, które nie może nakładać obywatelom obowiązku szczepień. TK orzekł, że przepisy dotyczące szczepień są niezgodne z Konstytucją RP, zatem Ministerstwo Zdrowia musi dokonać zmian legislacyjnych w najbliższym czasie.3
Analiza Instytutu Badań Polityczno-Ekonomicznych i Społecznych IPOKE wykazała, że polską opiekę zdrowotną można zakwalifikować do najbardziej niedofinansowanych w Unii Europejskiej (UE). Najbardziej cierpią na tym pacjenci, którzy ponoszą wysokie koszty. Pokrywają prawie 2/3 nakładów leków, mimo że ceny produktów leczniczych w Polsce należą do jednych z najniższych w UE. Zdaniem prof. John Yfantopoulosa prywatne wydatki pacjentów na opiekę zdrowotną prowadzą do niezaspokojenia ich potrzeb, a zwiększenie finansowania ze środków rządowych powinno stanowić inwestycję w kapitał ludzki.4
12 maja 2023 roku weszły w życie przepisy w sprawie reklamy wyrobów medycznych. Każda nowo powstała reklama musi uwzględniać wymagania z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 kwietnia 2023 r. Zmiany dotyczą umieszczenia np. informacji o podmiocie prowadzącym reklamę, nazwie producenta czy specjalnym ostrzeżeniu. Również sposób rozmieszczenia reklam w aptekach, zakładach leczniczych, a także miejscach wykonywania praktyki m.in. lekarskiej jest określony w rozporządzeniu.5 6
15 maja Europejska Agencja Leków (EMA) opublikowała coroczny raport dotyczący przeglądu jej działalności na rzecz ochrony oraz promocji zdrowia ludzi i zwierząt. Dokument stanowi przegląd najważniejszych wydarzeń i osiągnięć zdobytych przez EMA w 2022 roku. Można znaleźć informacje na temat nowych szczepionek i sposobów leczenia COVID-19 oraz zalecenia dotyczące leczenia i szczepienia przeciwko małpiej ospie. Zawarto również dane dotyczące rejestracji leków, w tym 89 nowych preparatów, z czego 41 stanowiły nowe substancje czynne.7
31 maja Centrum e-Zdrowia wspólnie z Urzędem Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL) uruchomiło nowy System Monitorowania Zagrożeń (SMZ2). Jest to rządowa strona internetowa, za pośrednictwem której można zgłosić niepożądane działania produktu leczniczego lub zdarzenia niepożądane weterynaryjnego produktu leczniczego. SMZ2 będzie etapowo rozwijało kolejne funkcje, co ma usprawnić raportowanie zgłoszeń przez pacjentów, osoby wykonujące zawód medyczny oraz opiekunów zwierząt. Celem modernizacji strony jest optymalizacja przechowywania raportów dotyczących niepożądanych działań leków, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt.8
FDA zatwierdziła pierwszy preparat, który nie jest hormonem, w leczeniu objawów menopauzy. Veozah jest wskazany w leczeniu objawów naczynioruchowych czy uderzeń gorąca wstępujących w czasie menopauzy. Substancja czynna – fezolinetant jest antagonistą receptora neurokininy 3, biorącego udział w termoregulacji. Veozah, którego mechanizm działania opiera się na aktywności nerwowej, ma stanowić alternatywę dla kobiet, u których hormonalna terapia zastępcza jest przeciwwskazana. Preparat stosowany jest doustnie w dawce 45 mg raz dziennie. Do najczęstszych działań niepożądanych przy stosowaniu leku należą: biegunka, ból brzucha, ból pleców, uderzenia gorąca, bezsenność oraz podwyższona aktywność aminotransferaz wątrobowych.9
Izabela Derdoń i Natalia Janicka
Źródła:
- Redakcja mgr.farm, Liczba aptek spada. GUS publikuje najświeższe dane…, https://mgr.farm/aktualnosci/liczba-aptek-spada-gus-publikuje-najswiezsze-dane/ [Opublikowano: 23.05.2023 r. Dostęp: 05.06.2023 r.]
- Rynek Zdrowia, Cukrzyca: refundowany system dla diabetyków tylko przez internet. Jest apel do ministra, https://www.rynekzdrowia.pl/Serwis-Diabetologia/Cukrzyca-refundowany-system-dla-diabetykow-tylko-przez-internet-Jest-apel-do-ministra,245837,1016.html [Opublikowano: 21.05.2023 r. Dostęp: 05.06.2023 r.]
- Olewiński A., Obowiązek poddawania się szczepieniom ochronnym niekonstytucyjny, https://aptekarski.com/artykul/obowiazek-poddawania-sie-szczepieniom-ochronnym-niekonstytucyjny [Opublikowano: 9.05.2023 r. Dostęp: 05.06.2023 r.]
- Aptekarz Polski, Analiza IPOKE: Polska opieka zdrowotna należy do najbardziej niedofinansowanych w UE, https://www.aptekarzpolski.pl/aktualnosci/analiza-ipoke-polska-opieka-zdrowotna-nalezy-do-najbardziej-niedofinansowanych-w-ue/ [Opublikowano: 26.05.2023 r. Dostęp: 05.06.2023 r.]
- Redakcja Aptekarza Polskiego, Wchodzą w życie przepisy dotyczące reklamy wyrobów medycznych, https://www.aptekarzpolski.pl/aktualnosci/wchodza-w-zycie-przepisy-dotyczace-reklamy-wyrobow-medycznych/ [Opublikowano: 12.05.2023 r. Dostęp: 05.06.2023 r.]
- Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 kwietnia 2023 r. w sprawie reklamy wyrobów medycznych, https://dziennikustaw.gov.pl/D2023000081701.pdf [Opublikowano: 28.04.2023 r. Dostęp: 05.06.2023 r.]
- European Medicines Agency, EMA annual report 2022 published, https://www.ema.europa.eu/en/news/ema-annual-report-2022-published [Opublikowano: 15.05.2023 r. Dostęp: 05.06.2023 r.]
- Redakcja mgr.farm, Ruszył nowy System Monitorowania Zagrożeń. Do czego służy?, https://mgr.farm/aktualnosci/ruszyl-nowy-system-monitorowania-zagrozen-do-czego-sluzy/ [Opublikowano: 1.06.2023 r. Dostęp: 05.06.2023 r.]
- Rynek Zdrowia, FDA zatwierdziła nowy lek na objawy menopauzy. Preparat nie jest hormonem, https://www.rynekzdrowia.pl/Farmacja/FDA-zatwierdzila-nowy-lek-na-objawy-menopauzy-Preparat-nie-jest-hormonem,245871,6.html [Opublikowano: 22.05.2023 r. Dostęp: 05.06.2023 r.]