Mówiąc o cukrzycy, zazwyczaj podaje się jej dwa oblicza. Cukrzyca I typu, inaczej młodzieńcza, dotyka osoby w młodym wieku i jest insulinozależna. Druga odmiana to cukrzyca II typu, pojawiająca się najczęściej po 35.roku życia, której cechą charakterystyczną jest insulinooporność. Jednak coraz częściej wspomina się o nowej klasyfikacji cukrzycy, która nie ogranicza się do podziału na grupy wiekowe czy też insulinozależność.
Cukrzyca ciążowa
W czasie ciąży można wyróżnić 2 rodzaje cukrzycy: cukrzycę przedciążową (PGDM) – kobieta chorująca na cukrzycę zachodzi w ciążę, ale może dojść do sytuacji, w której hiperglikemia po raz pierwszy pojawi się w trakcie ciąży. Czym jest cukrzyca ciążowa? Jest to spadek produkcji insuliny (być może wywołany hormonami łożyska), co objawia się zwiększoną ilością glukozy we krwi. Organizm jednak nie jest w stanie zrobić użytku z cukru i zaczyna czerpać energię z tłuszczów oraz białek. Produktami spalania tych substancji są ketony, które powodują zaburzenia w funkcjonowaniu wielu narządów. Nie wiadomo dokładnie, dlaczego cukrzyca rozwija się u niektórych kobiet, a u innych nie. Można jedynie wyróżnić czynniki ryzyka:
- ciąża po 35. roku życia
- porody dzieci o dużej masie ciała (> 4 kg)
- urodzenie noworodka z wadą rozwojową
- zgony wewnątrzmaciczne
- nadciśnienie tętnicze
- nadwaga lub otyłość
- predyspozycje genetyczne
- rozpoznanie cukrzycy ciążowej w poprzednich ciążach
- wielorództwo
- zespół policystycznych jajników (PCOS).
Badania oraz leczenie
Na szczęście cukrzycę ciążową rozpoznaje się w trakcie rutynowych badań.
1) Na początku ciąży – badanie poziomu cukru we krwi na czczo.
2) Comiesięczne ogólne badanie moczu.
3) Między 24. a 28. tygodniem ciąży – test obciążenia glukozą, polegający na oddaniu krwi do badania przed wypiciem słodkiego płynu, który zawiera 50 g glukozy, a następnie po godzinie od spożycia roztworu.
Jeśli dojdzie do rozpoznania choroby, lekarz dobiera pacjentce odpowiednią dietę oraz zaleca regularne samobadanie poziomu glukozy. Prawidłowy poziom na czczo to 70-90 mg/dl, zaś w pierwszej godzinie po rozpoczęciu posiłku wynik nie powinien przekraczać 140 mg/dl. Dieta powinna być zbalansowana. Chora powinna zrezygnować ze słodyczy i ograniczyć jedzenie potraw zawierających cukier, jeść w regularnych odstępach czasu 5 – 6 posiłków oraz uprawiać aktywność fizyczną. Najczęściej nie jest konieczne podawanie leków, jeśli zajdzie taka potrzeba, podaje się insulinę, która jest jedynym lekiem hipoglikemizującym zalecanym w ciąży.
Czym grozi cukrzyca ciążowa?
W większości przypadkach cukrzycę można z powodzeniem leczyć. Czasami dochodzi do powikłań, które stanowią zagrożenie dla mamy i dziecka.
Wpływ cukrzycy ciążowej na dziecko:
- wady wrodzone
- zwiększona masa urodzeniowa dziecka
- opóźnione dojrzewanie płodu
- umieralność okołoporodowa
- zaburzony metabolizm noworodków.
Skutki cukrzycy ciążowej dla matki:
- infekcje dróg moczowych
- przedwczesny poród
- zwiększona ilość płynu owodniowego
- poronienie
- nadciśnienie
- zwiększenie postępu przewlekłych powikłań cukrzycy.
Kluczem do skutecznej walki z chorobą jest wczesne wykrycie. Ale to nie wszystko – warunkiem uniknięcia powikłań jest utrzymanie właściwego poziomu glukozy we krwi. Dlatego należy stosować odpowiednią dietę, uprawiać aktywność fizyczną oraz dokonywać regularnych badań.
Źródło: Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2018