W trzeciej dekadzie XXI wieku korzystanie z informacji dostępnych w Internecie jest niesamowicie powszechne. Media społecznościowe są obecnie ogromnym narzędziem do rozpowszechniania wiedzy medycznej. Coraz większą popularność zyskują również różnorodne modele sztucznej inteligencji. Z pewnością wzrastająca innowacja jest korzystna dla rozwoju nauki, ale czy powinna obejmować również sektor zdrowia?
Samodzielne poszukiwanie diagnozy
Wiele pacjentów przed pójściem do lekarza stara się na własną rękę znaleźć przyczynę objawów. W takich przypadkach często sięgają do Internetu, gdzie nie wszystkie informacje są wiarygodne. Media społecznościowe łączą ludzi o podobnych zainteresowaniach i stwarzają przestrzeń do rozmowy na wspólne tematy, jednak ich dowolność i często brak uregulowania pozwala na publikację artykułów napisanych przez osoby niezwiązane z sektorem, o którym piszą.
Dezinformacja w sieci
Informacje zawarte w Internecie są często niedokładne i wywierają wpływ na odbiorcę. Tematem, wokół którego w Internecie krąży wiele medycznych mitów, są szczepionki. Rozpowszechniane w Internecie nieprawdziwe informacje na temat szczepień stanowią poważny problem i wzmagają szerzenie się pseudonauki oraz dezinformacji.
Cyberchondria jako efekt nadmiernej dezinformacji
Nadmierne poszukiwanie wiedzy medycznej w Internecie może nieść za sobą negatywne skutki. Jednym z nich jest cyberchondria, która powoduje napięcie i niepewność po wyszukaniu medycznych informacji. Wynika ona z braku zaufania do personelu medycznego i gloryfikacji źródeł internetowych. Cyberchondria jest bardziej pogłębioną odmianą hipochondrii – w tym przypadku pacjent wyraża jawną nieufność do specjalisty i czuje potrzebę dalszej samodiagnozy za pomocą np. Internetu. W odróżnieniu od hipochondrii, lęk zdrowotny nie bazuje na koncepcji danej choroby, ale jest kierowany tym, co pacjent znajdzie na dany temat w sieci.
Kompleksowość problemu dezinformacji
Problem dezinformacji w Internecie jest złożony. Mało wiarygodne dowody i źródła medyczne są dopiero początkiem spirali medycznej dezinformacji. Pacjenci są bombardowani informacjami w mediach, które często są niedokładne i niekompletne. Niektóre instytuty badawcze kształtują informacje tak, aby były jak najbardziej na korzyść producenta. Takie działania obniżają zaufanie pacjentów do służby zdrowia i przekazanych przez nią zaleceń. Połączenie wszystkich czynników powoduje masową dezinformację medyczną z nieoptymalnymi i nieskoncentrowanymi na pacjencie decyzjami.
Podsumowanie
W obliczu rosnącej popularności Internetu jako źródła informacji medycznych konieczne jest podejmowanie działań mających na celu zapewnienie rzetelności przekazu. Edukacja dotycząca korzystania z wiarygodnych źródeł może pomóc w zminimalizowaniu negatywnych skutków dezinformacji. Cyfrowa era informacji niesie za sobą wiele wyzwań, może przyczynić się do stworzenia bezpieczniejszej przestrzeni w sieci, gdzie wiedza medyczna będzie oparta na dowodach naukowych.
Klara Kraszewska
Źródła:
- biotrendy.pl, Media Społecznościowe, Pseudonauka I Dezinformacja – Wpływ Na Publiczne Rozumienie Zdrowia I Nauk Medycznych, https://www.biotrendy.pl/zdrowie/media-spolecznosciowe-pseudonauka-i-dezinformacja/ [Opublikowano: 15.04.2023, dostęp: 18.11.2024]
- onlinelibrary.wiley.com, How to survive the medical misinformation mess, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/eci.12834 [Opublikowano: 07.09.2017, dostęp: 18.11.2024]
- repozytorium.uwb.edu.pl, CYBERCHONDRIA I LĘK O ZDROWIE W DOBIE DEZINFORMACJI, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/13828/1/M_Duplaga_M_Kobryn_Cyberchondria.pdf [Opublikowano: 2022, dostęp: 18.11.2024]