Czerwiec był miesiącem pełnym doniesień ze świata medycyny oraz farmacji. Nie zabrakło w nim informacji na temat szczepionek, chorób krążenia, onkologii oraz zmian w aptekach. Zapraszamy do przyjrzenia się nowinkom naukowym.
Na kongresie Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej przedstawiono kilka badań na temat jego leczenia. Pierwsze z nich, dotyczy leczenia uzupełniającego pembrolizumabem u chorych na czerniaka w stopniu IIB i IIC. Potwierdzono zwiększenie przeżyć wolnych od nawrotu, ale i wolnych od przerzutów odległych. Mimo dużego sukcesu różnica w wynikach w porównaniu z badaniami sprzed dwóch lat wynosi 9%, co podkreśla jak jeszcze dużo pracy przed sobą mają jeszcze naukowcy. Terapia jest zarejestrowana w USA i niesie za sobą znaczną poprawę jakości życia chorych. Kolejne badanie dotyczyło leczenia przedoperacyjnego PRADO.U pacjentów z czerniakiem z klinicznymi przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych zastosowano przedoperacyjną immunoterapię dwoma dawkami ipilimumabu w skojarzeniu z niwolumabem. Badanie miało na celu sprawdzenie wpływu długoterminowego terapii bez usuwania węzłów chłonnych do momentu uzyskania całkowitej lub prawie całkowitej remisji. U chorych wystąpiła odpowiedź patomorfologiczna oraz zminimalizowanie konieczności limfadenektomii. U pacjentów z częściową odpowiedzią konieczne może okazać się stosowanie leczenia uzupełniającego.[1]
Nowy lek na raka płuc – Tabrecta (zawierający kapmatynib) został zatwierdzony przez Komisję Europejską. Preparat ma wskazanie w monoterapii u osób dorosłych, cierpiących na zaawansowaną postać niedrobnokomórkowego raka płuc. Lek skierowany jest przede wszystkim do pacjentów wymagających leczenia systemowego po przebytym leczeniu immunoterapią lub chemioterapią opartą na związkach platyny. Preparat daje nadzieję na bardziej ukierunkowaną i dającą lepsze wyniki terapię dla chorujących na ten typ nowotworu. [2]
Wyniki badań sugerują, że COVID-19 może mieć bezpośredni związek z ostrym zapaleniem wątroby u dzieci. U ok. 60% pacjentów do 5. roku życia z objawami bólowymi, żółtaczką i innymi nieswoistymi dolegliwościami doszło do choroby spowodowanej wirusem w przeciągu ostatnich dwóch miesięcy. Mimo tego, że naukowcom nie udało się określić dokładnego związku przyczynowo-skutkowego, tak duża korelacja wydaje się sugerować istotne powiązanie między dwoma jednostkami chorobowymi. Istnieje wiele przesłanek, że ostre zapalenie wątroby u dzieci jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym. U pacjentów wykryto znacznie podniesiony poziom transferaz oraz bilirubiny. Niektóre przypadki w bardzo krótkim czasie powodowały nawet niewydolność wątroby. Pozostaje śledzić dalsze wyniki badań i mieć nadzieję, że wraz z ich rozwojem będzie można ograniczyć rozpowszechnianie się choroby. [3]
Minister Zdrowia informuje, że osoby, które znalazły się w grupie osób z zaburzeniami odporności wymagają podania dawki przypominającej szczepionki przeciwko COVID-19. Pacjenci, którzy otrzymali dawki podstawowe oraz dawkę przypominającą, powinny po pięciu miesiącach przyjąć kolejną dawkę szczepionki mRNA. Powinno kierować się preparatem, który został podany jako dawka przypominająca tzn.: Comirnaty Pfizer-BioNTech (0,3 ml) lub Spikevax Moderna w pełnej dawce (0,5 ml). Wskazano, że szczepienie powinno odbyć się dwa tygodnie przed rozpoczęciem lub wznowieniem leczenia immunosupresyjnego, biorąc pod uwagę optymalizację terapii pacjenta i jego stanu klinicznego. Należy również podkreślić, że z powodu prowadzonej terapii, odpowiedź organizmu na szczepionkę może być słabsza i pacjent powinien przestrzegać zasad ochrony przed zakażeniem COVID-19. [4]
W Polsce zaburzenia profilu lipidowego wciąż wykrywane są za późno i zbyt rzadko. Identyfikacja chorych z hipercholesterolemią rodzinną, jedną z najczęstszych chorób dziedzicznych, jest istotna, ponieważ może prowadzić do zawałów i udarów w młodym wieku. Wczesne wykrycie choroby umożliwia jej szybkie wyleczenie lub zminimalizowanie objawów. W przypadku wcześniej wspomnianej jednostki chorobowej, niepokój powinien wzbudzić bardzo wysoki poziom cholesterolu LDL. Według prognoz naukowców, na hipercholesterolemię rodzinną może cierpieć nawet 150 tys. Polaków, a świadomość swojej choroby ma tylko 1% z nich! Jako studenci farmacji oraz farmaceuci powinniśmy motywować bliskich i pacjentów, nawet tych najmłodszych, do regularnych badań. Szybkie wykrycie choroby może wydłużyć życie. [5]
Coraz bliżej “kryzysu lekowego”. Według analizy serwisu GdziePoLek.pl, obecnie na półkach aptek brakuje aż 39 leków. Coraz bardziej zbliżamy się do szczytu z 2019r., gdy mówiono o “kryzysie lekowym”. Wśród leków deficytowych znajdują się przede wszystkim antybiotyki – Ceclor, Zinnat, Ceroxim, Duracef czy Hiconcil, ale też preparat przeznaczony dla osób z otyłością – Mysimba, Ozempic z semaglutydem czy leki stosowane w hormonalnej terapii zastępczej Przyczyn kryzysu jest wiele: wojna w Ukrainie, sankcje nałożone na Rosję są przyczyną wzrostu cen paliw i problemów z łańcuchem dystrybucji. Dodatkowo rosnąca inflacja i wahania kursu walut zmuszają producentów do skupienia się na opłacalności produkcji. Skutkiem tego jest mniejszy nakład produktów leczniczych. [6]
Na koniec lista suplementów diety, które do 22. czerwca powinny zniknąć z półek aptek. Za zmianą stoi Rozporządzenie Komisji (UE) 2022/860 z dnia 1 czerwca 2022 r., mówiące, że w suplemencie diety nie może znajdować się więcej niż 3mg monakolin ze sfermentowanego czerwonego ryżu. Substancja ta uznana za “naturalną statynę”, zyskała swoją popularność za sprawą faktycznego obniżenia poziomu cholesterolu u pacjentów. Przyjmowanie jej w dawce 10mg/dzień budzi poważne wątpliwości odnośnie działań niepożądanych. Ponadto zaobserwowano niekorzystne skutki zdrowotne nawet po stosowaniu dawki 3mg/dzień przez okres ponad dwóch tygodni. Odnotowano przypadki rabdomiolizy (rozpadu mięśni), zapalenia wątroby i chorób skóry wymagających hospitalizacji. Preparaty zawierające dopuszczalną dawkę będą musiały zawrzeć na opakowaniu suplementu informację o liczbie pojedynczych porcji produktu przeznaczonych do spożycia dziennego oraz ostrzeżenie przed spożywaniem dawki większej niż 3mg/dzień. [7,8]
Aleksandra Sumera
Źródła:
[1] Monika Majewska, Leczenie czerniaków i mięsaków: doniesienia z ASCO 2022, PulsMedycyny.pl, 22.06.2022, [Dostęp: 04.07.2022], https://pulsmedycyny.pl/leczenie-czerniakow-i-miesakow-doniesienia-z-asco-2022-1153943
[2] Szymon Bijak, Nowy lek na raka płuc dopuszczony do obrotu, RynekZdrowia.pl, 27.06.2022, [Dostęp: 04.07.2022], https://www.rynekzdrowia.pl/serwis-onkologia/nowy-lek-na-raka-pluca-dopuszczony-do-obrotu,233978,1013.html
[3] Ewa Kurzyńska, COVID-19, a ostre zapalenie wątroby u dzieci. Czy jednak jest związek?, PulsMedycyny.pl, 30.06.2022, [Dostęp: 04.07.2022], https://pulsmedycyny.pl/covid-19-a-ostre-zapalenie-watroby-u-dzieci-czy-jednak-jest-zwiazek-1154773
[4] Redakcja mgr.farm, Komu należy podać czwartą dawkę szczepionki przeciw COVID-19? Ministerstwo wyjaśnia…, mgr.farm.pl, 10.06.2022, [Dostęp: 04.07.2022], https://mgr.farm/aktualnosci/komu-nalezy-podac-czwarta-dawke-szczepionki-przeciw-covid-19-ministerstwo-wyjasnia/
[5] Ewa Kurzyńska, Zawał, udar w młodym wieku? Winna może być hipercholesterolemia rodzinna, PulsMedycyny.pl, 27.06.2022, [Dostęp: 04.07.2022], https://pulsmedycyny.pl/zawal-udar-w-mlodym-wieku-winna-moze-byc-hipercholesterolemia-rodzinna-1154379
[6] Redakcja mgr.farm, Powiększa się lista leków, których brakuje w aptekach. Coraz bliżej “kryzysu lekowego”, mgr.farm.pl, 22.06.2022, [Dostęp: 04.07.2022], https://mgr.farm/aktualnosci/powieksza-sie-lista-lekow-ktorych-brakuje-w-aptekach-coraz-blizej-kryzysu-lekowego/
[7] Redakcja mgr.farm, 22 czerwca te suplementy muszą zniknąć z aptek. Lista…, mgr.farm.pl, 13.06.2022, [Dostęp: 04.07.2022], https://mgr.farm/aktualnosci/22-czerwca-te-suplementy-diety-musza-zniknac-z-aptek-lista/
[8] Łukasz Waligórkski, Monakolina K nie tak bezpieczna jak uważano. Będą zmiany w suplementach…, 3.06.2022, [Dostęp: 04.07.2022],