Kolejny miesiąc i kolejne wiadomości ze świata farmacji i medycyny. Co poza upalnymi dniami przyniósł czerwiec?
12 czerwca opublikowano Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2024 roku, które rozszerza możliwości kursów kwalifikacyjnych dla farmaceutów. Dzięki niemu w aptece ogólnodostępnej każdy farmaceuta, który ukończył kurs kwalifikacyjny, będzie mógł wykonać wszystkie zalecane szczepienia ochronne. Lista tych szczepień jest publikowana przez Ministerstwo Zdrowia na podstawie zalecenia WHO. Dotychczas farmaceuci mogli przeprowadzać szczepienia tylko przeciwko COVID-19 oraz grypie. Po zmianie będzie to 26 szczepień. 1
Specjaliści opracowują nowe metody leczenia ostrej białaczki szpikowej. U osób, u których przeszczep krwiotwórczych komórek macierzystych oraz chemioterapia są przeciwwskazane, możliwe będzie zastosowanie celowanych terapii molekularnych. Obiecujące badania wykazał ivosidenib będący inhibitorem IDH1 stosowany razem z azacytydyną. Terapia zastosowana u osób z mutacją genu IDH1 wydłużyła medianę przeżycia do prawie 30 miesięcy. To 3 razy więcej niż w przypadku terapii standardowej. 2
Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia w sprawie ogólnych warunków udzielenia opieki zdrowotnej, od 30 maja zabiegi przerywania ciąży w uzasadnionych prawnie przypadkach będą realne dostępne i przeprowadzane. Szpitale pod rygorem kary będą musiały zapewnić możliwość wykonania takiego zabiegu i nie będą mogły powoływać się na klauzulę sumienia. Lekarz będzie mógł zastosować klauzulę jedynie w przypadku, kiedy zwłoka nie spowoduje pogorszenia zdrowia pacjentki. Nowelizacja ta jest elementem pakietu „Świadoma, bezpieczna ja”. 3
Za sprawą tragicznych wydarzeń, problem nadużywania silnych opioidów, z którym od dawna mierzą się Stany Zjednoczone, stał się ostatnio wyjątkowo głośnym tematem w Polskich mediach. W Poznaniu zmarły dwie młode osoby, a także zatrzymano lekarkę wystawiającą fałszywe recepty na fentanyl i oksykodon. Mimo to Ministerstwo Zdrowia uspokaja, że w Polsce skala osób nadużywających opioidy jest jedną z najniższych w Europie. Ministerstwo zwraca natomiast uwagę na stale rosnącą liczbę realizacji recept na oksykodon. Sytuacja związana z opioidowymi środkami przeciwbólowymi spowodowała, że Ministerstwo Zdrowia rozpoczęło szczególną kontrolę oraz codzienne monitorowanie wystawionych recept na te środki. Warto podkreślić, że opioidy są ważnymi środkami w aspekcie leczenia farmakologicznego, szczególnie w onkologii. Leki te powinny natomiast być stosowane pod ścisłym nadzorem lekarza. 4 5
Do konsultacji przekazano projekt nowego Planu dla Chorób Rzadkich na lata 2024-2025, oparty na wnioskach wyciągniętych z przedsięwzięcia przeprowadzonego w latach 2021-2023. Projekt zakłada, m.in. powołanie Ośrodków Eksperckich Chorób Rzadkich, szerszy dostęp do badań diagnostycznych i leków, wyrobów medycznych oraz środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego stosowanych w chorobach rzadkich. Obejmuje także Polski Rejestr Chorób Rzadkich, Kartę Pacjenta z chorobą rzadką oraz rozwój Platformy Informacyjnej Choroby Rzadkie, gdzie zamieszczone są informacje dla pacjentów i lekarzy. 6
Podczas konferencji Minister zdrowia oznajmiła, że od 17 czerwca w Centrum e-zdrowia działa system monitorowania wystawiania i realizacji recept na leki psychotropowe i narkotyczne na poziomie lekarzy i podmiotów medycznych. Dane pacjenta ze względu na swoją wrażliwość pozostaną całkowicie bezpieczne. Ta inicjatywa wynika z wprowadzonych w czasie pandemii teleporad i receptomatów, które pozbawione były odpowiednich ograniczeń prawnych, wytycznych dotyczących raportowania nieprawidłowości, a dodatkowo brakowało dostatecznie sprawnej współpracy z organami ścigania. Jako następstwo działania nowego systemu monitoringu niepokojące sytuacje będą przekazywane Pani Minister w postaci raportów do analizy, co umożliwi natychmiastową reakcję Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego i Komendy Głównej Policji, do której kolejno trafi raport z Ministerstwa Zdrowia. 7
16 maja Główny Inspektorat Farmaceutyczny zdecydował o wycofaniu z obrotu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej „Plastra tygrysiego z kotkiem” zawierającego między innymi kamforę, kapsaicynę, mentol, posługując się ustawą – Prawo Farmaceutyczne. Został on dopuszczony do sprzedaży, jednakże nie jako produkt leczniczy, a kosmetyk, pomimo spełniania kryteriów definicyjnych w zakresie właściwości farmakologicznych i sposobu prezentacji takiego rodzaju medykamentu. Powyższemu działaniu został nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Produkt „Plaster tygrysi z kotkiem” nie został dopuszczony do obrotu na zasadach art. 108 ust. 4 pkt 1 w zw. z art. 2 pkt 32 i art. 3a ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne, któremu podlega produkt spełniający jednocześnie kryteria produktu leczniczego i kosmetyku. 8
Główny Inspektorat Farmaceutyczny przedstawił najnowszą informację dotyczącą dostępności leków w polskich aptekach. Zwrócił uwagę podmiotom odpowiedzialnym, że poprawiła się dostępność produktów zawierających monoazotan izosorbidu w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Poinformował też, że po długim okresie wstrzymania w obrocie na polski rynek wrócił lek stosowany w chorobie Parkinsona zawierający selegilinę, tabletki powlekane, 5 mg i aktualnie znajduje się w hurcie. Główny Inspektorat Farmaceutyczny oznajmił również o czasowym wstrzymaniu w obrocie, a w następstwie o możliwych problemach z dostępem do kropli do oczu zawierających tropikamid o stężeniu 1%, a w drugiej połowie roku – 0,5%. Jednocześnie częściowo uchylił decyzję o wstrzymaniu w obrocie kilkunastu serii leku Reparil Gel N z lutego, którym upłynął termin ważności, co nie oznacza jednak, że produkt leczniczy wróci do sprzedaży. Wiąże się natomiast ze znacznymi stratami poniesionymi przez apteki, które zmuszone są teraz do utylizacji wskazanych serii leków. 9
Daria Ryś, Weronika Rogalska
Źródła:
- mgr.farm, Farmaceuci będą mogli wykonywać wszystkie szczepienia ochronne, https://mgr.farm/aktualnosci/farmaceuci-beda-mogli-wykonywac-wszystkie-zalecane-szczepienia-ochronne/ [Opublikowano: 02.07.2024 r. Dostęp: 04.07.2024 r.]
- Puls medycyny, Terapie celowane molekularnie są przyszłością dla pacjentów z ostrą białaczką szpikową, https://pulsmedycyny.pl/terapie-celowane-molekularnie-sa-przyszloscia-dla-pacjentow-z-ostra-bialaczka-szpikowa-1219569 [Opublikowano: 28.06.2024 r. Dostęp: 04.07.2024 r.]
- gov.pl, Prawo pacjentek do świadczeń gwarantowanych będzie przestrzegane, https://www.gov.pl/web/zdrowie/prawo-pacjentek-do-swiadczen-gwarantowanych-bedzie-przestrzegane [Opublikowano: 11.06.2024 r. Dostęp: 04.07.2024 r.]
- Sierpniowska O. Czy grozi nam kryzys opioidowy? https://www.aptekarzpolski.pl/aktualnosci/czy-grozi-nam-kryzys-opioidowy/ [Opublikowano: 30.06.2024 r. Dostęp: 04.07.2024 r.]
- Food and Drug Administration, Opioid Medications, https://www.fda.gov/drugs/information-drug-class/opioid-medications [Opublikowano: 29.03.2021 r. Dostęp: 04.07.2024 r.]
- gov.pl, Plan dla Chorób Rzadkich – projekt w konsultacjach, https://www.gov.pl/web/zdrowie/plan-dla-chorob-rzadkich–projekt-w-konsultacjach [Opublikowano: 14.06.2024 r. Dostęp: 04.07.2024 r.]
- Puls Medycyny, Wystawianie recept na środki odurzające i leki psychotropowe już pod kontrolą MZ, https://pulsmedycyny.pl/wystawianie-recept-na-srodki-odurzajace-i-leki-psychotropowe-juz-pod-kontrola-mz-1218451 [Opublikowano: 17.06.2024 r. Dostęp: 04.07.2024 r.]
- gov.pl, Wycofanie z obrotu produktu „Plaster tygrysi z kotkiem”, https://www.gov.pl/web/gif/wycofanie-z-obrotu-produktu-plaster-tygrysi-z-kotkiem [Opublikowano: 27.06.2024 r. Dostęp: 04.07.2024 r.]
- mgr.farm, Wstrzymane leki wracają do polskich aptek…, https://mgr.farm/aktualnosci/wstrzymane-leki-wracaja-do-polskich-aptek/ [Opublikowano: 19.06.2024 r. Dostęp: 04.07.2024 r.]