Kwiecień 2025 roku przyniósł szereg istotnych informacji dla sektora farmaceutycznego w Polsce – zarówno w obszarze legislacyjnym, jak i edukacyjnym, naukowym oraz rynkowym. Zmiany w katalogu leków dostępnych w punktach aptecznych, zapowiedzi dotyczące kształcenia farmaceutów, a także wiele innych nowinek pokazują, że rola farmaceutów i przemysłu farmaceutycznego w systemie ochrony zdrowia stale się poszerza. Poniżej prezentujemy kluczowe informacje, które działy się w kwietniu!
Ministerstwo Zdrowia rozpatrzyło negatywnie petycję zgłoszoną na początku grudnia 2024 r. przez farmaceutkę Martę Trafidło, dotyczącą umieszczania na receptach numerów kontaktowych pacjentów. Postulowana zmiana miałaby na celu ułatwienie farmaceutom kontaktu, np. w sytuacji błędu podczas realizacji recept. W odpowiedzi resort zapewnił, iż obecnie nie widzi potrzeby takiej zmiany. Do numeru telefonu pacjenta można uzyskać dostęp z poziomu Internetowego Konta Pacjenta, a rozpowszechnianie możliwości korzystania z IKP powinno być pierwszym działaniem zapobiegawczym w celu uniknięcia konsekwencji potencjalnych błędów. 1 Obecnie nowa petycja farmaceutki trafiła do Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzecznika Praw Pacjenta. 2
Polskie e-Płatności wprowadzają nową funkcję dla terminali płatniczych Ingenico oraz PAX, w ramach integracji z systemem Kamsoft KS-AOW. Pozwala ona pacjentom na samodzielne wprowadzanie kodów e-recept oraz numeru PESEL bezpośrednio przez terminal płatniczy, a wpisane dane są przekazywane bezpośrednio do systemu Kamsoft. Według producenta ma to zapewnić większą dyskrecję, szybszą obsługę i komfort pacjentów. 3, 4
Opublikowane 22 kwietnia 2025 r. rozporządzenie Ministerstwa Zdrowia rozszerza katalog leków dostępnych w punktach aptecznych. Pomimo sprzeciwu Naczelnej Rady Aptekarskiej, na liście utrzymano m.in. adrenalinę i brimonidynę. Dodano m.in. almotryptan, immunostymulujące szczepionki doustne oraz preparaty z witaminami z grupy B. Niektóre propozycje odrzucono z powodów bezpieczeństwa. Nowe przepisy wejdą w życie miesiąc po publikacji w Dzienniku Ustaw. 5
Firma GSK zaprezentowała gepotidacynę (Blujepa), nowy antybiotyk zatwierdzony przez FDA. Lek działa inaczej niż klasyczne antybiotyki – zakłóca replikację DNA bakterii, co utrudnia im rozmnażanie. W badaniach III fazy wykazano wyższą skuteczność (59%) niż w przypadku nitrofurantoiny (44%). Trwają także badania nad zastosowaniem leku w leczeniu rzeżączki. Gepotidacyna może stać się odpowiedzią na rosnącą oporność bakterii na dotychczasowe terapie. 6
Od roku szkolnego 2025/2026 w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych pojawi się nowy, nieobowiązkowy przedmiot: edukacja zdrowotna. Farmaceuci – po odbyciu przygotowania pedagogicznego – będą mogli prowadzić zajęcia w module dotyczącym systemu ochrony zdrowia. Obejmie on m.in. tematy z zakresu samoleczenia, e-zdrowia, leków i suplementów, refundacji oraz opieki farmaceutycznej. 7
Z danych IQVIA wynika, że w marcu 2025 r. w Polsce działało 11 301 aptek i 1 072 punkty apteczne – o 190 mniej niż rok wcześniej. W 503 gminach nie działa żadna apteka (20% kraju), a w 156 brak jest jakiejkolwiek placówki farmaceutycznej. Najtrudniejsza sytuacja panuje m.in. w woj. podlaskim i warmińsko-mazurskim. W części powiatów do najbliższej apteki trzeba pokonać ponad 10 km. To poważne wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej i wymaga pilnych działań naprawczych. 8
Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało uruchomienie dofinansowania kursów doskonalących dla techników farmaceutycznych, których obowiązkowe szkolenie rozpocznie się od 2025 roku. Kursy potrwają co najmniej 32 godziny i zakończą się testem. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego złożyło wniosek o dofinansowanie z funduszy unijnych, a ich realizację planuje się na lata 2025–2029. 9
Naukowcy z IIMCB w Warszawie odkryli mechanizm stabilizacji cząsteczek mRNA dzięki enzymowi TENT5A, który wydłuża ogon poli(A) mRNA, poprawiając jego trwałość. Może to znacząco zwiększyć skuteczność szczepionek i leków opartych na mRNA. Odkrycie zostało opublikowane w „Nature” i już zainspirowało powstanie nowego kierunku studiów „Leki Biologiczne” na Uniwersytecie Warszawskim. 10
Wiktoria Krzeczowska, Adam Krzeszowiec
Źródła:
- mgr.farm, Ministerstwo nie chce numeru telefonu pacjenta na recepcie, https://mgr.farm/aktualnosci/ministerstwo-nie-chce-numeru-telefonu-pacjenta-na-recepcie/ [Opublikowano 01.04.2025, dostęp: 22.05.2025]
- mgr.farm, Rzecznik Praw Obywatelskich pomoże ws. telefonu pacjenta na recepcie?, https://mgr.farm/aktualnosci/rzecznik-praw-obywatelskich-pomoze-ws-telefonu-pacjenta-na-recepcie/ [Opublikowano 17.04.2025, dostęp: 22.05.2025]
- mgr.farm, PESEL i kod recepty na terminalu płatniczym? Polskie ePłatności wdrożyły nową funkcję, https://mgr.farm/aktualnosci/pesel-i-kod-recepty-na-terminalu-platniczym-polskie-eplatnosci-wdrozyly-nowa-funkcje/ [Opublikowano 10.04.2025, dostęp: 22.05.2025]
- PeP – Polskie ePłatności, https://pep.pl/branza-farmacja/ [Dostęp: 22.05.2025]
- legislacja.rcl.gov.pl, https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12392352/katalog/13099509#13099509 [Opublikowano: 23.04.2025, dostęp: 22.05.2025]
- europeanpharmaceuticalreview.com, FDA approves first-in-class oral antibiotic, https://www.europeanpharmaceuticalreview.com/news/251433/fda-approves-first-in-class-oral-antibiotic/ [Opublikowano: 26.03.2025, dostęp: 22.05.2025]
- legislacja.rcl.gov.pl, https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12396604 [Opublikowano: 09.04.2025, dostęp: 22.05.2025]
- IQVIA Pharmascope 2025.03, Baza aptek IQVIA, 2025.03 [Dostęp: 22.05.2025]
- mgr.farm, Kursy doskonalące dla techników farmaceutycznych będą dofinansowane z UE?, https://mgr.farm/aktualnosci/kursy-doskonalace-dla-technikow-farmaceutycznych-beda-dofinansowane-z-ue/ [Opublikowano: 24.04.2025, dostęp: 22.05.2025]
- Krawczyk, P.S., Mazur, M., Orzeł, W. et al. Re-adenylation by TENT5A enhances efficacy of SARS-CoV-2 mRNA vaccines. Nature, 2025. [Dostęp: 22.05.2025]