Zmiany w zakresie zdrowia reprodukcyjnego, finansowanie specjalizacji dla farmaceutów i projekt nowelizacji rozporządzenia MZ w sprawie recept… zaciekawieni? A to nie wszystko, co działo się w ubiegłym miesiącu!
W dniu 24 maja Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) opublikował listę aptek, z którymi podpisał umowę na realizację programu pilotażowego w zakresie usług farmaceuty dotyczących zdrowia reprodukcyjnego. Obecnie znajduje się na niej ponad 600 aptek. Lista ta jest stale aktualizowana, a nabór wniosków wciąż otwarty, zatem z pewnością na dniach pojawią się na niej kolejne apteki. 1 Kompleksowe wsparcie dla farmaceutów biorących udział w pilotażu zapewniła Naczelna Izba Aptekarska (NIA), która w maju udostępniła wytyczne dotyczące antykoncepcji awaryjnej, przygotowane przez Zespół ds. Standaryzacji Opieki Farmaceutycznej NIA i Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne (PTFarm). 2 Cały program potrwa do 30 czerwca 2026 r. 1
Błędny lub nieczytelny zapis dawkowania albo jego brak i możliwość wydania… 4 najmniejszych opakowań? Tak przewiduje projekt nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept opublikowany 6 maja w Rządowym Centrum Legislacji. Obecnie w takich sytuacjach osoba wydająca może wydać 2 najmniejsze opakowania dostępne w obrocie na terytorium Polski lub – w przypadku produktu, środka lub wyrobu podlegającego refundacji – 2 najmniejsze opakowania określone w wykazie. Zasady te, tak jak obecnie, dalej nie miałyby zastosowania do recept, na których przepisano produkt leczniczy zawierający w swoim składzie środek odurzający lub substancję psychotropową. To jednak nie koniec propozycji, kolejne miałyby obejmować, m.in. możliwość określenia przez osobę wydającą postaci jednostki dawkowania – jeśli brakowałoby jej na recepcie albo zostałaby zapisana błędnie lub nieczytelnie – oraz możliwość wydania nie najmniejszej, a największej ilości produktu leczniczego, gdy z liczby, wielkości opakowań, liczby jednostek dawkowania i sposobu dawkowania podanego na recepcie wynikają różne ilości produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego. 3 4
Czwarty pod względem częstości występowania nowotwór u płci żeńskiej, na który rocznie zapada około 570 tysięcy kobiet, spośród których umiera około 60%. Mowa oczywiście o raku szyjki macicy, którego główną przyczyną jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus, HPV). Odpowiednio wczesne zdiagnozowanie tego nowotworu zwiększa szansę na wyleczenie, dlatego łatwy dostęp do badań przesiewowych pełni kluczową rolę. Dostęp ten zapewni w Stanach Zjednoczonych pierwszy test na HPV, który w maju zatwierdziła Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration, FDA). Jego producentem jest firma farmaceutyczna Roche. Rozwiązanie to zwiększa szansę na wczesne wykrycie raka szyjki macicy, który na wczesnym etapie nie daje zwykle żadnych objawów. Ponadto z uwagi na to, że test można wykonać w zaciszu domowym, jego dostępność zwiększy komfort kobiet i zachęci do badania te, które unikają badań ginekologicznych z uwagi na dyskomfort czy wstyd. Po pobraniu materiału próbka jest wysyłana do laboratorium celem jej analizy. Co istotne, metoda samodzielnego pobierania jest tak samo dokładna i wiarygodna, jak próbki pobrane przez lekarza. 5 6
16 maja 2024 r. Ministerstwo Zdrowia poinformowało, iż w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego realizowany będzie projekt „Szkolenie specjalizacyjne dla osób wykonujących zawód fizjoterapeuty i farmaceuty”. Umożliwi on finansowanie specjalizacji dla fizjoterapeutów (w dziedzinie fizjoterapii) oraz farmaceutów (w dziedzinie farmacji klinicznej i szpitalnej). W przypadku farmaceutów specjalizacja ta nie tylko pozwoli na usystematyzowanie oraz poszerzenie swojej wiedzy, ale także umożliwi objęcie funkcji kierownika apteki szpitalnej lub zakładowej, do czego posiadanie tytułu specjalisty jest obowiązkowe od 16 kwietnia bieżącego roku. Wnioski na wiosenne postępowanie kwalifikacyjne można było składać do końca miesiąca. 7 8 9
W odpowiedzi na coraz częściej pojawiające się błędy na e-receptach, przyczyną których są niektóre systemy gabinetowe, Centrum e-Zdrowia uruchomiło w maju specjalny formularz do ich zgłaszania. Za każdym razem, kiedy osoba realizująca e-receptę zauważy na niej błąd, będzie ona mogła go zgłosić, podając w formularzu numer e-recepty oraz określenie rodzaju błędu. Zebrane informacje przekazane zostaną dostawcom systemów gabinetowych, co pozwoli na wyeliminowanie zaistniałych błędów i usprawnienie funkcjonowania systemu P1, którego zadaniem ma być automatyczne wyliczanie ilości leku, jaką można wydać pacjentowi. 10
Realizacja e-recepty transgranicznej możliwa jest już w 9 krajach Unii Europejskiej, w maju dołączyła do nich Litwa. Pozostałe kraje to Chorwacja, Czechy, Estonia, Finlandia, Grecja, niektóre regiony Hiszpanii, Łotwa i Portugalia. W celu zrealizowania wystawionej w Polsce e-recepty w jednym z wymienionych krajów, na Internetowym Koncie Pacjenta należy zmienić wystawioną przez lekarza e-receptę na e-receptę transgraniczną w kilku prostych krokach oraz znaleźć aptekę realizującą tego typu recepty. Na wizycie lekarskiej należy wspomnieć lekarzowi, że recepta będzie realizowana w innym kraju, gdyż nie każdy lek można wykupić za granicą. Przede wszystkim niemożliwe jest wykupienie leków psychotropowych, odurzających i recepturowych, ale także produktów leczniczych o kategorii dostępności „Rpz” (wydawanych z przepisu lekarza do zastrzeżonego stosowania), środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego czy wyrobów medycznych. 11 12
Badania prenatalne dla wszystkich kobiet w ciąży bez ograniczeń wiekowych! W dniu 21 maja 2024 r. opublikowane zostało rozporządzenie Ministerstwa Zdrowia z dnia 14 maja 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych w zakresie programów zdrowotnych. Znosi ono granicę wieku wynoszącą dotychczas 35 lat i zapewnia darmowy dostęp do programu badań prenatalnych także dla młodszych mam. W przypadku chęci udziału w programie wymagane jest jednak skierowanie wystawione przez lekarza prowadzącego ciążę, zawierające informację o zaawansowaniu ciąży (w tygodniach). Rozporządzenie wchodzi w życie po 14 dniach od dnia ogłoszenia, a więc 5 czerwca bieżącego roku. 13 14 15
FDA zatwierdziła 16 maja 2024 r. w trybie przyśpieszonym lek tarlatamab firmy Amgen (Imdelltra) w leczeniu uogólnionego raka drobnokomórkowego płuca (ES-SCLC) u pacjentów, u których stwierdzona została progresja choroby w trakcie lub po chemioterapii na bazie platyny. Decyzja ta została oparta na wynikach 2 fazy otwartego, wielokohortowego, wieloośrodkowego badania klinicznego DeLLphi-301. Wyniki badania wykazały zmniejszenie się guzów u 40% pacjentów otrzymujących 10 mg tarlatamabu w infuzji dożylnej co dwa tygodnie, medianę czasu trwania odpowiedzi równą 9,7 miesiąca oraz medianę całkowitego przeżycia wynoszącą 14,3 miesiąca. Stanowi to przełom w leczeniu ES-SCLC, dając nowe nadzieje dla pacjentów. 16 17
Katarzyna Chadryś
Źródła:
- Pacjent.gov.pl, Antykoncepcja awaryjna w aptekach, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/antykoncepcja-awaryjna-w-aptekach [Opublikowano 24.05.2024 r. Dostęp 06.06.2024 r.]
- Naczelna Izba Aptekarska, Wytyczne dla farmaceutów dotyczące antykoncepcji awaryjnej, https://www.nia.org.pl/2024/05/22/wytyczne-dla-farmaceutow-dotyczace-antykoncepcji-awaryjnej/ [Opublikowano 22.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Puls Medycyny, Farmaceuta będzie mógł wydać większą ilość leku w razie braku dawkowania na recepcie, https://pulsmedycyny.pl/farmaceuta-bedzie-mogl-wydac-wieksza-ilosc-leku-w-razie-braku-dawkowania-na-recepcie-12149 [Opublikowano 06.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Projekt nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept z dnia 02.05.2024 r., https://legislacja.gov.pl/docs//516/12384800/13056808/13056809/dokument666074.pdf [Opublikowano 06.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Magdalena Pelczarska, FDA zatwierdza pierwszy samodzielny test na HPV, https://mgr.farm/aktualnosci/fda-zatwierdza-pierwszy-samodzielny-test-na-hpv/ [Opublikowano 21.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Blecharz Paweł, Szymański Paweł, Rak szyjki macicy: przyczyny, objawy, leczenie i szczepienie, https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/99295,rak-szyjki-macicy [Opublikowano 10.03.2021 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Gov.pl, Komunikat w sprawie realizacji projektu pn. Szkolenie specjalizacyjne dla osób wykonujących zawód fizjoterapeuty i farmaceuty, https://www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-w-sprawie-realizacji-projektu-pn-szkolenie-specjalizacyjne-dla-osob-wykonujacych-zawod-fizjoterapeuty-i-farmaceuty [Opublikowano 16.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Łukasz Waligórski, Rusza finansowanie specjalizacji farmaceutów. Kto skorzysta?, https://mgr.farm/aktualnosci/rusza-finansowanie-specjalizacji-farmaceutow-kto-skorzysta/ [Opublikowano 20.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Wielkopolska Okręgowa Izba Aptekarska, Kierownik apteki szpitalnej/zakładowej, https://www.woia.pl/news/4051/kierownik-apteki-szpitalnejzakladowej.html [Opublikowano 18.01.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Redakcja mgr.farm, Centrum e-zdrowia uruchomiło formularz do zgłaszania błędów na e-receptach, https://mgr.farm/aktualnosci/centrum-e-zdrowia-uruchomilo-formularz-do-zglaszania-bledow-na-e-receptach/ [Opublikowano 15.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Pacjent.gov.pl, Wykupisz leki na Litwie, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/wykupisz-leki-na-litwie [Opublikowano 06.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Rynek Zdrowia, E-recepta transgraniczna dostępna także na Litwie. Leki wykupimy już w 9 państwach, https://www.rynekzdrowia.pl/E-zdrowie/E-recepta-transgraniczna-dostepna-takze-na-Litwie-Leki-wykupimy-juz-w-9-panstwach,258248,7.html [Opublikowano 07.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Agnieszka Usiarczyk, Badania prenatalne dla wszystkich kobiet w ciąży, https://remedium.md/publikacje/wiadomosci/badania-prenatalne-dla-wszystkich-kobiet-w-ciazy [Opublikowano 22.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Gov.pl, Badania prenatalne bez ograniczeń wiekowych, https://www.gov.pl/web/zdrowie/badania-prenatalne-bez-ograniczen-wiekowych [Opublikowano 22.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Rozporządzenie Ministerstwa Zdrowia z dnia 14 maja 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych w zakresie programów zdrowotnych, https://www.dziennikustaw.gov.pl/D2024000076701.pdf [Opublikowano 21.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Food and Drug Administration, FDA grants accelerated approval to tarlatamab-dlle for extensive stage small cell lung cancer, https://www.fda.gov/drugs/resources-information-approved-drugs/fda-grants-accelerated-approval-tarlatamab-dlle-extensive-stage-small-cell-lung-cancer [Opublikowano 16.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]
- Amgen, FDA approves Imdelltra™ (tarlatamab-dlle), the first and only T-cell engager therapy for the treatment of extensive-stage small cell lung cancer, https://www.amgen.com/newsroom/press-releases/2024/05/fda-approves-imdelltra-tarlatamabdlle-the-first-and-only-tcell-engager-therapy-for-the-treatment-of-extensivestage-small-cell-lung-cancer [Opublikowano 16.05.2024 r. Dostęp 04.06.2024 r.]