Kontrola glikemii za pomocą diabetomatu, innowacyjna metoda walki z glejakiem, skład mikrobiomu a zrzucenie zbędnych kilogramów, to i wiele innych doniesień ze świata nauki w najnowszym przeglądzie branżowym. Znajdziesz w nim także informacje dotyczące darmowej akcji szczepień przeciw grypie, dowiesz się, jak zadbać o siebie po przejściu COVID-19 oraz czy tzw. “home office” pozytywnie wpłynął na zdrowie Polaków.
Koniec września wiążę się z wejściem w okres jesienno-zimowy, a to z kolei oznacza początek sezonu zachorowalności na grypę. W tym roku Ministerstwo Zdrowia zorganizowało bezpłatną akcją szczepień przeciw wirusowi grypy, m. in. dla personelu medycznego, farmaceutów, studentów uczestniczących w zajęciach z udziałem pacjentów, nauczycieli, seniorów czy pensjonariuszy DPS-ów. Każda chętna, uprawniona osoba powinna najpierw wypełnić oświadczenie dostępne na stronie internetowej https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/szczepienia-na-grype. Następnie wystarczy umówić się na wizytę w wybranym punkcie szczepień i stawić się w wybranym terminie, skierowanie nie będzie wymagane. [1]
Eksperci z inicjatywy “Nauka przeciw pandemii” wydali krótki poradnik, w którym podpowiadają, jak zadbać o zdrowie po przebyciu infekcji wirusem SARS-CoV-2. Zwracają uwagę na następujące objawy post-COVID, takie jak: długotrwałe bóle w klatce piersiowej, bóle głowy czy tzw. mgłę migrenową (problemy z koncentracją, zdolnościami intelektualnymi), które wymagają wizyty u specjalisty. Eksperci radzą także, aby wszelkie problemy ze snem, tj. utrudnione zasypianie lub budzenie się w nocy, także skonsultować ze specjalistą, gdyż mogą się utrzymywać nawet do 6 miesięcy po przejściu COVID-19. Podstawowe badania laboratoryjne (morfologia krwi, gospodarka lipidowa, stężenie glukozy itp.) oraz regularne badania tętna, ciśnienia tętniczego i częstotliwości oddechów mogą okazać się kluczowe, gdyż pozwolą skontrolować aktualny stan zdrowia pacjenta. [2]
Około 90% osób w przedziale wiekowym 21-66 lat po wybuchu pandemii musiała zmienić swój tryb pracy ze stacjonarnego na zdalny – jak wynika z badania internetowego przeprowadzonego przez naukowców z Akademii Leona Koźmińskiego i Uniwersytetu SWPS wśród 587 osób. Wcześniej z domu pracował zaledwie co 10. Polak. Jak się okazało, utrzymanie wysokiej efektywności pracy w warunkach domowych nie należało do najłatwiejszych. Często respondenci musieli zmagać się z hałasem dobiegającym z zewnątrz, a organizacja przestrzeni służbowej pośród innych domowników stanowiła nie lada wyzwanie. Czas pracy ok. 45% badanych osób wydłużał się nawet do 12 h dziennie, a wsparcie finansowe i, co ważniejsze, wsparcie mentalne ze strony firm okazało się często niewystarczające. Nowe realia pracy spowodowały, że stres był nieodłącznym elementem codziennego życia. Jak się jednak okazuje, częściej dotykał kobiet niż mężczyzn, co mogło wynikać z ogromnej ilości dodatkowych obowiązków domowych. Odmienne zdanie związane ze zmianą trybu pracy należało głównie do młodych respondentów (38% badanych), którzy na co dzień mieli dużo mniej zajęć i przychylnie spojrzeli na tzw. “home office”. [3]
Naukowcy z USA (Pennsylvania State University) oraz Chin (Jinan University) przedstawili nową strategię przeciwnowotworową do walki z glejakami (guzami mózgu). Polega ona na przeprogramowaniu zdolnych do podziału komórek glejowych w niedzielące się neurony. Mówiąc prościej, naukowcy nie doprowadzają do zabicia komórek guza, a zamieniają je w inny typ komórek. Tym samym zmniejsza się tempo ich podziałów, co z kolei pozwoli zahamować rozwój glejaka. Dotychczasowe badania in vitro (łac. „w szkle” – warunki laboratoryjne) oraz in vivo (łac. „na żywym”) na myszach okazały być się bardzo obiecujące. Kolejnym etapem będą prace badawcze na mózgach małp, które pozwolą ocenić, czy tak innowacyjna terapia będzie miała przełożenie na leczenie glejaka u człowieka. [4]
Profesor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie poinformował, iż ruszyły badania kliniczne nad “Alkomatem” dla diabetyków. Urządzenie to mogłoby znacznie poprawić komfort życia cukrzyków, ponieważ zredukowałoby dzienną ilość nakłuć skóry w celu pobrania kropli krwi i określenia stężenia glikemii. Diabetomat działa na zasadzie tradycyjnego alkomatu poprzez określanie stężenia ciał ketonowych w wydychanym powietrzu. Następnie przy użyciu odpowiedniego algorytmu określa stężenie glukozy we krwi, dzięki czemu umożliwia kontrolę przebiegu cukrzycy. [5]
Długotrwałe spożywanie substancji słodzących może zakłócać działanie układu nagrody, który odpowiada za istotny mechanizm motywacyjny – do takich wniosków doszli naukowcy z Francji, USA i Polski, przeprowadzając badanie na myszach. Badacze postawili sobie za zadanie określić, jak zachowują się ssaki, które przez dłuższy czas mają dostęp do substancji słodkich. Wyniki pokazały, że słodziki wpływają na podejmowanie decyzji przez zwierzęta. Myszy zrezygnowały z eksploracji, a stawiały na szybkie wybory, niekoniecznie zważając na ich opłacalność. Obserwacje behawioralne miały potwierdzenie również w zmianach w strukturze układu nagrody i zaburzeniach w wydzielaniu dopaminy, zwanej potocznie hormonem szczęścia. Doktor Miron Kursa sugeruje, iż „Nie ma słodyczy bez konsekwencji, nawet jeśli nie są one widoczne na pierwszy rzut oka”, co powinno skłonić nas do refleksji nad dzienną ilością spożywanych cukrów. [6]
Skład mikrobioty jelitowej może oddziaływać na to, czy dieta odchudzająca okaże się być skuteczna – tak można wnioskować na podstawie ostatnich badań naukowca z Washingtonu – dr Dienera i wsp. Wpływ na to może mieć zestaw genów zakodowanych w genomie bakterii znajdujących się w naszych jelitach, który prawdopodobnie nadaje „odporność” na utratę wagi. Naukowcy dowiedli, że u osób, które schudły, zwiększeniu uległa pula genów u bakterii odpowiadająca za szybszy wzrost, namnażanie, replikację czy budowę ich ściany komórkowej. Natomiast u osób, których masa ciała nie uległa zmianie zauważono, że wzrosła zdolność mikroflory jelitowej do rozkładania skrobi. Kluczowe może okazać się manipulowanie składem mikroflory jelitowej, aby wykluczyć w ten sposób bakterie, które będą miały zakodowane geny utrudniające zrzucenie zbędnych kilogramów, co ułatwiłoby walkę z otyłością. Jednak niezbędne będą kolejne badania na większej populacji. [7]
Olga Kruszyńska, Patrycja Krawiec
Źródła:
- Ministerstwo Zdrowia, Rusza bezpłatna akcja szczepień przeciw grypie m.in. dla personelu medycznego, farmaceutów, nauczycieli, seniorów czy pensjonariuszy DPS-ów, 24.09.2021 [Dostęp: 29.09.2021]. https://www.gov.pl/web/zdrowie/rusza-bezplatna-akcja-szczepien-przeciw-grypie2021
- Puls Medycyny, Post-COVID: na jakie objawy powinni zwracać uwagę ozdrowieńcy, 24.09.2021 [Dostęp: 29.09.2021]. https://pulsmedycyny.pl/post-covid-na-jakie-objawy-powinni-zwracac-uwage-ozdrowiency-1128564
- Mateusz Kominiarczuk, Badanie: praca zdalna bardziej stresująca niż sądzono, 26.09.2021 [Dostęp: 29.09.2021]. https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C89390%2Cbadanie-praca-zdalna-bardziej-stresujaca-niz-sadzono.html
- Paweł Wernicki, Leczenie glejaka przez zamianę jego komórek w neurony, 24.09.2021 [Dostęp: 29.09.2021]. https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C89348%2Cleczenie-glejaka-przez-zamiane-jego-komorek-w-neurony.html
- Agnieszka Kliks-Pudlik, „Alkomat” dla diabetyków – w fazie badań klinicznych, 23.09.2021 [Dostęp: 29.09.2021]. https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,89256,alkomat-dla-diabetykow-w-fazie-badan-klinicznych.html
- Nauka w Polsce, Badanie: długotrwałe spożywanie substancji słodzących zakłóca działanie, układu nagrody, 24.09.2021 [Dostęp: 29.09.2021]. https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C89398%2Cbadanie-dlugotrwale-spozywanie-substancji-slodzacych-zakloca-dzialanie
- Emily Henderson, Gut microbiome can help or confer resistance to weight loss, 14.09.2021 [Dostęp: 29.09.2021]. https://www.news-medical.net/news/20210914/Gut-microbiome-can-help-or-confer-resistance-to-weight-loss.aspx