Mimo tego, że jest najkrótszym miesiącem w roku, luty również był bogaty w wydarzenia ważne z punktu widzenia farmaceutów. Zapraszamy do lektury naszego najnowszego przeglądu.
Opublikowano podsumowanie PEX PharmaSequence, dotyczące sytuacji na polskim rynku aptecznym. W styczniu 2023 roku rynek apteczny odnotował sprzedaż na poziomie 4 145,4 mln zł, co oznacza wzrost o 13,9% w porównaniu do stycznia 2022 roku. Wszystkie analizowane segmenty (leki refundowane, pełnopłatne i produkty w sprzedaży odręcznej) zanotowały wzrost wartości sprzedaży. Średnia cena detaliczna leku wzrosła o 10,6% w porównaniu do analogicznego okresu 2022 roku. W styczniu 2023 roku średnia marża apteczna wyniosła 24,7% i była niższa o 3,1% w porównaniu do analogicznego okresu 2022 roku, a w porównaniu do grudnia spadła o 2,3%. W styczniu refundacja leków wyniosła 864 mln zł, co oznacza wzrost o 13% w porównaniu do stycznia 2022 roku.1
Ministerstwo Zdrowia ogłosiło wzrost minimalnych wynagrodzeń zasadniczych pracowników zatrudnionych w ochronie zdrowia. Podwyżka również objęła farmaceutów i będzie obowiązywała od 1 lipca 2023 roku.
Tegoroczne podwyżki prezentują się następująco:
- farmaceuta z wymaganą specjalizacją – 8186,53 zł – wzrost o 881,87 zł,
- farmaceuta bez specjalizacji – 6473,07 zł – wzrost o 697,29 zł.
Podane kwoty dotyczą wynagrodzenia zasadniczego brutto u farmaceutów zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Dodatki stażowe, pełnienie funkcji kierowniczych czy praca w nocy mogą podwyższać wysokość pensji.2
Rozpoczęto prace nad oceną leków zawierających pseudoefedrynę, w związku z podejrzeniem jej negatywnego wpływu na naczynia mózgowe. Pseudoefedryna to substancja stymulująca zakończenia nerwowe w celu uwalniania noradrenaliny, która jest neuroprzekaźnikiem odpowiadającym za zwężenie naczyń krwionośnych. Często występuje w lekach złożonych, stosowanych w leczeniu nieżytu nosa w przebiegu alergii lub infekcji. W ostatnim czasie stwierdzono, że pseudoefedryna może powodować wzrost ryzyka wystąpienia zespołu odwracalnego skurczu naczyń mózgowych (RCVS) i zespołu tylnej odwracalnej encefalopatii (PRES). Może to być związane ze zmniejszonym dopływem krwi do mózgu, co może stanowić niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia pacjenta. Objawami RCVS i PRES są bóle głowy, zaburzenia widzenia, nudności, wymioty. Analizą danych zajął się Komitet ds. Bezpieczeństwa (PRAC) EMA, który w późniejszym czasie zdecyduje, czy leki zawierające pseudoefedrynę powinny być dopuszczone do obrotu.3
Według Ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej z dnia 26 stycznia 2023 r. i wprowadzonej zmiany poselskiej w art. 43, każda polska uczelnia kształcąca na kierunku farmacja będzie miała prawo posiadać jedną aptekę ogólnodostępną, której zadaniem będzie edukowanie studentów w praktycznych aspektach zawodu. Apteki uczelnianej nie będą obowiązywać limity geograficzne i demograficzne. Budzi to liczne kontrowersje w środowisku farmaceutycznym, wprowadzając zmiany w nowelizacji prawa farmaceutycznego, zwanej “Apteką dla aptekarza”, z dnia 25 czerwca 2017 r. Ponadto, zdaniem krytyków, uczelnie mogą nie mieć wystarczającej wiedzy i doświadczenia w zakresie prowadzenia aptek, co może prowadzić do niewłaściwej opieki farmaceutycznej i zagrożenia dla zdrowia pacjentów. Stratni mogą być również studenci odbywający praktyki w takiej jednostce, gdyż nie będzie ona podlegać opinii Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego i Okręgowej Rady Aptekarskiej, której podlega każda ogólnodostępna apteka stażowa. Przeciwna wprowadzonej poprawce jest prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej – Elżbieta Piotrowska-Rutkowska. Senatorowie Komisji Zdrowia przyjęli poprawkę, która ma usunąć art. 43 z ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej na podstawie wykazania niezgodności konstytucyjnej. Wprowadzona w styczniu ustawa o Krajowej Sieci Onkologicznej zostanie rozpatrzona przez Senat.4, 5, 6
Ministerstwo Zdrowia opublikowało komunikaty dotyczące dostępności preparatu z hydroksychlorochiną, który jest stosowany w leczeniu tocznia, malarii czy reumatoidalnego zapalenia stawów oraz leku kardiologicznego z atenololem. Obecnie są problemy z dostępnością leku zawierającego atenolol z uwagi na zaprzestanie wprowadzania go do obrotu w Polsce przez producenta – Sanofi-Aventis. Aktualnie nie ma w Polsce zarejestrowanych odpowiedników tego leku, w związku z czym Minister Zdrowia zezwolił tymczasowo na dopuszczenie do obrotów leków zagranicznych, takich jak:
- InPharm: Atenolol Sopharma, tabletki powlekane po 25 mg oraz 50 mg,
- Allpharm Sp. z o.o. sp. k.: Atenolol CF 50 mg, tabletki powlekane po 50 mg,
- DELFARMA Sp. z o.o.: Atenolol LPH, tabletki po 50 mg,
- MEDEZIN Sp. z o.o.: Atenolol Sopharma, tabletki powlekane po 25 mg oraz 50 mg; Aminol, tabletki po 50 mg, UTL-25, tabletki po 25 mg,
- MEDINN Sp. z o.o.: Atenolol, tabletki powlekane po 25 mg oraz 50 mg; Atenolol LPH, tabletki po 50 mg),
- PharmaVitae Sp. z o.o. sp.k.: Atenolol Sopharma, tabletki powlekane po 25 mg oraz 50 mg; Atenolol Sanofi 25, tabletki po 25 mg, Atenolol Sanofi 50, tabletki po 50 mg; Atenolol LPH 50 mg, tabletki po 50 mg oraz Atenolol 25 mg, tabletki po 25 mg.
W kwestii preparatu z hydroksychlorochiną (Plaquenil), komunikat Ministerstwa zezwolił na dopuszczenie do obrotu leku Hydroxychloroquine Adamed, który z powodzeniem może być stosowany jako zamiennik Plaquenilu. Dzięki temu nie będzie konieczności sprowadzania Plaquenilu z zagranicy w ramach importu docelowego.7
Drukowanie leków to stosunkowo nowa technologia, która umożliwia tworzenie spersonalizowanych tabletek z wykorzystaniem druku 3D. Ta innowacyjna metoda produkcji leków otwiera nowe możliwości w dziedzinie farmacji, umożliwiając szybsze i bardziej precyzyjne dostarczanie leków o określonych dawkach i właściwościach. Ważnym jej aspektem jest dobór odpowiednich materiałów, z których będą wykonane tabletki. Muszą to być substancje farmaceutyczne o właściwościach odpowiednich dla pacjenta, ale jednocześnie muszą być bezpieczne – dlatego to zagadnienie jest przedmiotem wielu badań, również w polskim środowisku akademickim. Mgr Marta Kozakiewicz-Latała z Katedry i Zakładu Technologii Postaci Leku Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu otrzymała prawie 200 tys. zł dofinansowania na swój projekt pt. “Zrozumienie mieszalności układów lek/polimer/plastyfikator i jej wpływu na właściwości mechaniczne polimerowych filamentów do przetwarzania w technologii przyrostowej FDM”. Projekt ten ma na celu stworzenie filamentów o jakości farmaceutycznej i przeprowadzenie badań nad mieszalnością leków z polimerami i substancjami plastycznymi, co jest kluczowe dla rozwoju technologii przyrostowych i produkcji spersonalizowanych leków.8
Dalsze wiadomości z Ministerstwa Zdrowia… W dniu 20 lutego 2023 r. Ministerstwo opublikowało obwieszczenie dotyczące zmian w wykazie refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Nowe przepisy mają zacząć obowiązywać od dnia 1 marca 2023 r. Szczególne zmiany zaszły w przypadku leków na choroby rzadkie oraz onkologiczne. Finansowanie uzyskała nowa substancja Cenobamate – stosowana w przypadku padaczki u dorosłych w leczeniu wspomagającym dla napadów ogniskowych ulegających albo nieulegających wtórnemu uogólnieniu. Zapis dotyczy pacjentów z brakiem kontroli napadów lub nietolerancją innego leczenia. Natomiast substancja Sultamicillinum, stosowana w zakażeniach górnych i dolnych dróg oddechowych, utraciła finansowanie. Zawężono również zakres finansowania dla czterech innych substancji czynnych, w tym: Cetirizinum, Levocetirizine, Loratadinum. Są one składnikami popularnych leków przeciwalergicznych. Od tej pory nie uzyskają na nie finansowania pacjenci zmagający się z atopowym zapaleniem skóry. W przypadku list leków 75+ oraz dla kobiet w ciąży nie zauważono większych zmian.9, 10
Australijski Urząd Nadzoru Farmaceutyków TGA ogłosił, że psylocybina i tabletki ecstasy (MDMA) zostaną dopuszczone do użytku w celach terapeutycznych na terenie Australii. Nowe przepisy wejdą w życie 1 lipca 2023. Psylocybina to substancja, która znajduje się w grzybach halucynogennych, natomiast MDMA to metylenodioksymetamfetamina, znana bardziej pod nazwą “ecstasy”. Psylocybinę będzie można stosować w leczeniu depresji, a MDMA w terapii zespołu stresu pourazowego, gdzie według TGA są wystarczające dowody potwierdzające potencjalną skuteczność u niektórych pacjentów. Stanowi to rozwiązanie dla osób zmagających się z tymi chorobami, u których standardowe leki psychiatryczne nie były skuteczne. Uprawnieni do przepisywania tych środków będą wyłącznie psychiatrzy.11
Monika Kwaśnicka i Julia Michalak
Co wydarzyło się w styczniu? Zobacz poprzedni Przegląd branżowy PTSF.
Źródła:
- Puls Medycyny, Jak wyglądał styczeń na rynku aptecznym? Podsumowanie PEX PharmaSequence, https://pulsmedycyny.pl/jak-wygladal-styczen-na-rynku-aptecznym-podsumowanie-pex-pharmasequence-1178698 [Opublikowano: 28.02.2023 r. Dostęp: 07.03.2023 r.]
- Aptekarz Polski, Ile od lipca 2023 zarobią farmaceuci w podmiotach leczniczych?, https://www.aptekarzpolski.pl/aktualnosci/ile-od-lipca-2023-zarobia-farmaceuci-w-podmiotach-leczniczych/?fbclid=IwAR24NVgPODULwwI51wu2zcpOiz9UlJiFiu4e2jnfihEz6bPdqeJflj6jl5w [Opublikowano: 11.02.2023 r. Dostęp: 02.03.2023 r.]
- Aptekarz Polski, Pseudoefedryna pod lupą EMA, https://www.aptekarzpolski.pl/aktualnosci/pseudoefedryna-pod-lupa-ema/?fbclid=IwAR253quYcH9q1KG-9UWfggxsZg1-PESDZhZbuMXtenYgCUc6_O_2cRAXgps [Opublikowano: 13.02.2023 r. Dostęp: 02.03.2023 r.]
- Mgr.farm, Uczelnie będą otwierać i sprzedawać apteki? Niebezpieczna furtka w nowych przepisach, https://mgr.farm/aktualnosci/uczelnie-beda-otwierac-i-sprzedawac-apteki-niebezpieczna-furtka-w-nowych-przepisach/ [Opublikowano: 21.02.2023 r. Dostęp: 7.03.2023 r.]
- Rynek Zdrowia, Ważne zmiany prawa farmaceutycznego bez konsultacji z farmaceutami, https://www.rynekzdrowia.pl/Nauka/Wazne-zmiany-prawa-farmaceutycznego-bez-konsultacji-z-farmaceutami,242087,9.html [Opublikowano: 06.02.2023 r. Dostęp: 7.03.2023 r.]
- Rynek Zdrowia, Kontrowersje wokół aptek otwieranych przez uczelnie. Środowisko widzi tu furtkę do omijania “Apteki dla Aptekarza”, https://www.rynekzdrowia.pl/Farmacja/Kontrowersje-wokol-aptek-otwieranych-przez-uczelnie-Srodowisko-widzi-tu-furtke-do-omijania-Apteki-dla-Aptekarza,242627,6.html [Opublikowano: 20.02.2023 r. Dostęp: 7.03.2023 r.]
- Aptekarz Polski, Minister Zdrowia w sprawie dostępności leków Atenolol i Hydroxychloroquine Adamed, https://www.aptekarzpolski.pl/aktualnosci/minister-zdrowia-w-sprawie-dostepnosci-lekow-atenolol-i-hydroxychloroquine-adamed/?fbclid=IwAR1jTNTvhL9NT8Yp9PttaZPT190aFm3RYueN1Fyfx7mGWPtjCSXP2ZhtDxw [Opublikowano: 05.02.2023 r. Dostęp: 02.03.2023 r.]
- Puls Medycyny, Polka chce drukować tabletki. W jednej może być kilka substancji czynnych, https://pulsmedycyny.pl/polka-chce-drukowac-tabletki-w-jednej-moze-byc-kilka-substancji-czynnych-1178719 [Opublikowano: 28.02.2023 r. Dostęp: 7.03.2023 r.]
- Puls Medycyny, Jest obwieszczenie ws. marcowej listy refundacyjnej,
https://pulsmedycyny.pl/jest-obwieszczenie-ws-marcowej-listy-refundacyjnej-1178093
[Opublikowano: 21.02.2023 r. Dostęp: 7.03.2023 r.] - Puls Medycyny, Co się zmienia w refundacji aptecznej od 1 marca 2023 r.,
https://pulsmedycyny.pl/co-sie-zmienia-w-refundacji-aptecznej-od-1-marca-2023-r-1178354
[Opublikowano: 23.02.2023 r. Dostęp: 7.03.2023 r.] - Puls Medycyny, Grzyby halucynogenne i tabletki ecstasy dozwolone do użytku medycznego w Australii, https://pulsmedycyny.pl/grzyby-halucynogenne-i-tabletki-ecstasy-dozwolone-do-uzytku-medycznego-w-australii-1176663?fbclid=IwAR2XQQqKmJ9E0IE5vpLfIBHzW-EIyPJftBhi0f8KF2QXfcNP8cTHTWOZsXo [Opublikowano: 03.02.2023 r. Dostęp: 02.03.2023 r.]