Jak działają produkty gwarantujące rzucenie palenia?
Na jakie wsparcie może liczyć osoba, która rzuca palenie papierosów?
Pozostając w temacie jesiennej edycji “Skonsultuj z Farmaceutą”, dowiedz się więcej o POChP i zasadach jej profilaktyki.
Według WHO to trzecia najczęstsza przyczyna zgonów na świecie – w 2019 roku spowodowała śmierć 3,23 mln osób. Jej typowe objawy to duszności, trudności w oddychaniu, przewlekły kaszel oraz zmęczenie.1 Za tym wszystkim stoi POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc. Sprawca? Szkodliwe cząstki i gazy. Powodują one nadmierną reakcję zapalną w oskrzelach i płucach, która skutkuje utrwalonym ograniczeniem przepływu powietrza przez dolne drogi oddechowe.2
Co na jej powstanie ma największy wpływ? 8 na 10 przypadków POChP związanych jest z paleniem tytoniu.3 Niezbędnym krokiem w kierunku zapobiegania chorobie lub zatrzymania jej postępu jest walka z nałogiem.
Benefity z rzucenia palenia
Palenie uspokaja to często powielany mit. Przypływ dopaminy wywołany zwiększonym stężeniem nikotyny daje krótkotrwałe odprężenie, a jego miejsce szybko zastępuje stres.4 Czy błędne koło jest warte chwilowej satysfakcji?
Rzucenie palenia od razu wpływa na stan zdrowia palacza. Spójrz:
- po 24 godzinach zmniejsza się ryzyko ostrego zawału serca;
- w trakcie kilku tygodni poprawia się krążenie i czynność płuc;
- po 5 latach spada ryzyko zachorowania na raka płuc, a po 15 latach jest podobne do osoby nigdy nie palącej.5
Co daje więcej korzyści?
Nie bój się prosić o pomoc w aptece
Chęć zmiany to najważniejszy czynnik warunkujący powodzenie rzucenia palenia, jednak w obliczu głodu nikotynowego może okazać się niewystarczający. Z pomocą przychodzi farmakoterapia.
Badania kliniczne potwierdzają skuteczność nikotynowej terapii zastępczej (NTZ), bupropionu i warenikliny.6 Dwie ostatnie pozycje wydawane są wyłącznie z przepisu lekarza. Bez recepty uzyskamy leki z grupy NTZ, przy wyborze których warto zwrócić się o pomoc zza pierwszego stołu. Farmaceuta przedstawi dostępne formy preparatów oraz odrzuci te, których pacjent nie może używać ze względu na przeciwwskazania.
Co powinieneś wiedzieć o NTZ?
Substancją czynną występującą w preparatach NTZ jest nikotyna, którą dostarcza się do organizmu w kontrolowany sposób. Podczas terapii jej dawka jest cyklicznie zmniejszana aż do całkowitego zaprzestania jej podawania. Leczenie trwa od 2 do 6 tygodni. Za pomocą preparatów NTZ nie można uzyskać takiego stężenia nikotyny, jakie daje palenie. Tego typu produkty umożliwiają minimalizowanie wystąpienia objawów głodu nikotynowego podczas stopniowego odstawiania papierosów.6
Do leków z grupy NTZ zaliczamy:
- Gumy nikotynowe
Dawka nikotyny w jednej gumie znajduje się w przedziale 1-1,4 mg. Prawidłowe stosowanie gum może pozwolić uzyskać poziom nikotyny we krwi, który jest równy 2/3 stężenia substancji we krwi aktywnego palacza. Gumę należy żuć aż do poczucia smaku nikotyny, następnie należy umieścić ją pomiędzy dziąsłem a policzkiem na kilka minut. Cały proces trzeba powtarzać przez 20-30 minut.6
- Tabletki podjęzykowe
Tabletkę pozostawiamy pod językiem do całkowitego rozpadu. Nie należy jej połykać. Pojedyncza dawka zawiera 2 mg nikotyny. Przeważnie pacjentom palącym mniej niż 20 papierosów dziennie zaleca się przyjmowanie jednej tabletki na godzinę.6
- Plastry nikotynowe
Transport nikotyny odbywa się przez skórę ze stałą prędkością (1mg/h przez 16 lub 24 godziny). Plastry umożliwiają uzyskanie stężenia nikotyny równego nawet połowie stężenia obserwowanego u palaczy. Ważne jest umieszczanie plastra każdego dnia w innym miejscu na suchej, nieowłosionej skórze.6
- Inhalator nikotynowy
To plastikowe opakowanie składające się z ustnika i nośnika zawierającego 10 mg nikotyny. Po kilku minutach możliwe jest osiągnięcie stężenia nikotyny we krwi na poziomie 30% tego obserwowanego u palaczy.6
- Nikotynowy spray do nosa
Zapewnia najszybsze wchłanianie nikotyny do organizmu, umożliwiając prawie natychmiastowe zminimalizowanie objawów głodu nikotynowego. Pojedyncza dawka to około 0,5 mg nikotyny.6
Myśl o rzuceniu nałogu jest już dużym krokiem!
Co powiedzą inni, jak mi się nie uda?
Ktoś bliski powiedział mi: „Nie wierzę, że rzucisz.”
Palę już tak długo, czy rzeczywiście poradzę sobie bez papierosa?7
To tylko niektóre z obaw towarzyszących osobom, które chcą rzucić palenie.
Większość z nich dotyczy strachu związanego z negatywnym odbiorem decyzji przez środowisko – braku wsparcia przez bliskich, podważaniu szansy rzucenia nałogu, często dalszego namawiania do zapalenia. Kluczowe w takich momentach jest stanowcze powiedzenie “NIE” osobie częstującej. Większej siły doda uzasadnienie decyzji oraz w przypadku nachalnego rozmówcy zapowiedź konsekwencji dalszego namawiania.8 Otoczenie wykazujące zrozumienie może znacznie motywować do dalszych postępów, jednak najwięcej zależy od nastawienia osoby rzucającej palenie.
Jak mogę pomóc bliskiemu w rzuceniu palenia?
Okazując odpowiednie wsparcie – takie, którego w danym momencie potrzebuje. Warto cieszyć się z każdego kroku wykonanego w stronę rzucenia nałogu. Jednak należy również uszanować decyzję o braku chęci dzielenia się swoimi progresem i przejścia samotnie przez ten etap.9
Dodatkowe wsparcie
Z pomocą osobom rzucającym palenie przychodzą m.in.
- TPPP – Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym – ogólnopolska specjalistyczna placówka świadcząca poradnictwo przez telefon dla osób, których dotyczy problem uzależnienia od tytoniu. Umożliwia uzyskanie dodatkowych informacji bez wychodzenia z domu. Wystarczy zadzwonić pod numer 801 108 108 w godzinach pracy poradni (poniedziałek – piątek: 09:00 -21:00; sobota: 09:00-15:00).10
- aplikacja JAK RZUCIĆ PALENIE – będąca źródłem kluczowej wiedzy, dostępnej w jednym miejscu. Została opracowana przez specjalistów Narodowego Instytutu Onkologii im Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego. Po jej pobraniu użytkownik otrzymuje dostęp do indywidualnego planu walki z nałogiem, jak i pozostałych zakładek mobilizujących do wytrwania w swoich postanowieniach.11
Nikotynizm to problem nie tylko osoby uzależnionej. Czynne i bierne palenie tytoniu powoduje szereg negatywnych skutków dla organizmu człowieka.12 Rzucenie palenia jest korzystne zarówno dla palacza, jak i jego otoczenia, oraz może okazać się najlepszą strategią uniknięcia choroby takiej jak POChP.
Marta Kawecka
Źrodła:
- Światowa Organizacja Zdrowia. Chronic obstructive pulmonary disease (COPD). https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/chronic-obstructive-pulmonary-disease-(copd). Opublikowano: 20.05.2022. Dostęp: 22.11.2022.
- Górecka D, Jassem E, Pierzchała W, Śliwiński P. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Pneumonol Alergol Pol. 2012;80(3):220-254. https://doi.org/10.5603/ARM.27591.
- Jak rzucić palenie. Palenie tytoniu a choroby układu oddechowego. http://jakrzucicpalenie.pl/palenie-tytoniu-a-choroby-ukladu-oddechowego/. Dostęp: 21.11.2022.
- Jak rzucić palenie. Fakty i mity o paleniu papierosów. http://jakrzucicpalenie.pl/fakty-i-mity-o-paleniu-papierosow/. Dostęp: 21.11.2022.
- Pacjent.gov.pl. Dlaczego warto rzucić palenie? https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/dlaczego-warto-rzucic-palenie. Opublikowano: 31.05.2021. Dostęp: 21.11.2022.
- Florek E, Piekoszewski W. Nikotynowa i nie nikotynowa farmakoterapia uzależnienia od nikotyny. Prz Lek. 2008;65(10):700-705.
- Jak rzucić palenie. Obawy. http://jakrzucicpalenie.pl/obawy/. Dostęp: 21.11.2022.
- Jak rzucić palenie. Jak odmawiać palenia papierosów. http://jakrzucicpalenie.pl/jak-odmawiac-palenia-papierosow/. Dostęp: 21.11.2022.
- Jak rzucić palenie. Chcę, żeby ktoś rzucił palenie. http://jakrzucicpalenie.pl/chce-zeby-ktos-rzucil-palenie/. Dostęp: 21.11.2022.
- Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy. Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym. https://www.pib-nio.pl/profilaktyka-i-badania-przesiewowe/poradnia-pomocy-palacym/. Dostęp: 21.11.2022.
- Jak rzucić palenie. Rzuć palenie z aplikacją. http://jakrzucicpalenie.pl/rzuc-palenie-z-aplikacja/. Dostęp: 21.11.2022.
- Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Łobzie. „Światowy Dzień Bez Tytoniu” – bierne palenie tytoniu. https://www.gov.pl/web/psse-lobez/swiatowy-dzien-bez-tytoniu—bierne-palenie-tytoniu. Opublikowano: 27.05.2021. Dostęp: 21.11.2022.